80% nguyên liệu ngành dệt may nhập khẩu chủ yếu từ các nước ngoài CPTPP, sẽ là khó khăn lớn cho dệt may Việt Nam.
Theo ông Trương Văn Cẩm - Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas), dệt may được đánh giá là nhóm ngành được hưởng lợi nhiều nhất từ CPTPP, khi với tốc độ tăng trưởng sẽ đạt từ 8% -10%/năm. Lợi thế nhìn thấy được là sản phẩm dệt may Việt sẽ cần nhiều thị trường lớn, tiềm năng như Úc, Canada, Chile… trong đó có nhiều thị trường hiện nay Việt Nam chưa có FTA.
Doanh nghiệp Việt thông qua CPTPP sẽ tận dụng được nguồn cung nguyên liệu, học hỏi công nghệ sản xuất và trình độ quản lý từ các nước nội khối, đồng thời sẽ tăng thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành. Đơn cử những nền kinh tế có thế mạnh về công nghiệp hỗ trợ sản xuất sợi, vải như Đài Loan, Hồng Kông, Hàn Quốc chưa tham gia CPTPP, đang chuyển mạnh sang đầu tư tại Việt Nam để hưởng lợi thế về ưu đãi thuế quan giảm dần về 0%, khi CPTPP có hiệu lực.
Đặc biệt, các quốc gia trong CPTPP sẽ có yêu cầu cao đối với thành viên trong việc tuân thủ lập tức và luôn luôn các cam kết trong hiệp định. Điều này sẽ tác động đến việc thay đổi thể chế, tạo hiệu ứng và động lực (giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu, xóa bỏ rào cản thuế quan…) thúc đẩy doanh nghiệp phát triển. Mặt khác, nhóm hàng dệt may và da giày hiện tại ở khu vực châu Mỹ được bảo hộ cao, nên sau khi miễn giảm thuế quan thông qua CPTPP, sức cạnh tranh của hàng Việt Nam vào các thị trường khu vực này sẽ tăng lên đáng kể.
Về thị trường tiêu dùng hàng dệt may, trong CPTPP có nhiều nước (Canada, Mexico, Úc, New Zealand, Singapore) hiện là thị trường nhập khẩu số lượng lớn hàng dệt may của Trung Quốc, sau khi CPTPP thực thi sẽ tạo lợi thế cho hàng Việt Nam vào các thị trường này, giảm áp lực cạnh tranh với hàng Trung Quốc vì được hưởng ưu đãi thuế quan.
Cụ thể, như Canada cam kết loại bỏ ngay 42 dòng thuế đối với sản phẩm dệt may Việt Nam, đưa Canada trở thành thị trường mới và lớn của dệt may Việt. Canada lại là thị trường tiêu thụ hàng dệt may khá tương đồng với Mỹ, nên sẽ dễ dàng để doanh nghiệp tiếp cận thị trường Canada.
Tuy nhiên theo ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Vitas, bên cạnh những lợi thế có thể tận dụng từ CPTPP, ngành dệt may Việt Nam vẫn đang tồn tại nhiều vấn đề. Cụ thể như lượng nguyên phụ liệu sản xuất của ngành phải nhập khẩu với số lượng lớn, quản trị công nghệ, thiết kế thời trang, phát triển thương hiệu còn yếu. Trong khi yêu cầu của CPTPP rất cao, buộc doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu phải đáp ứng được yêu cầu, tiêu chuẩn, cam kết liên quan đến xuất xứ hàng hóa, bảo vệ môi trường, sở hữu trí tuệ…
Cái khó lớn nhất chính là nguyên tắc về xuất xứ “từ sợi trở đi”. Bởi sản phẩm dệt may muốn được hưởng thuế suất 0% khi xuất khẩu vào các thị trường trong CPTPP, phải chứng minh được nguồn gốc nguyên liệu từ sợi trở đi là nguyên liệu trong nước hoặc nhập khẩu từ các nước nội khối CPTPP. Song tại Việt Nam ngành dệt may hiện đang nhập khẩu đến 80% nguyên liệu từ các nước ngoài CPTPP như Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan. Số lượng nguyên liệu nhập khẩu từ các nước CPTPP chưa đến 10%.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam hiện nay vẫn sản xuất gia công, may đơn hàng theo mẫu mã và chất liệu đặt hàng của nước ngoài, năng suất lao động còn thấp. Do đó, sức cạnh tranh của các doanh nghiệp trên thị trường quốc tế vẫn còn yếu so với các doanh nghiệp nước ngoài.
Trong khi đó, nội khối các nước CPTPP có nhiều nước mạnh về xuất khẩu dệt may như Mexico, Peru, Malaysia… các nước này đều đi trước chúng ta, đồng thời tự chủ được nguyên vật liệu đầu vào, đây lại là điểm yếu của dệt may Việt. Chúng ta vừa là đối tác vừa là đối thủ cạnh tranh với các nước này.
Trước thềm CPTPP thực thi, ngành dệt may Việt Nam cũng bắt đầu chuyển biến, khi hàng loạt nhà đầu tư từ Hàn Quốc, Đài Loan đã đến Việt Nam để tận dụng cơ hội CPTPP. Theo Vitas, đến nay Việt Nam đã có trên 2.000 doanh nghiệp nước ngoài từ 16 quốc gia, vùng lãnh thổ đã đầu tư (khoảng 16 nghìn tỷ USD) vào ngành dệt may; trong đó Hàn Quốc là nhà đầu tư lớn nhất, tiếp đến là Đài Loan, Hồng Kông và Nhật Bản.
Các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn như Nhà máy Dệt May Ramatex Nam Định trị giá 80 triệu USD của Singapore và Nhà máy YKK Hà Nam trị giá 80 triệu USD chuyên về dây kéo và các vật liệu khác cho ngành may, cho thấy ngành dệt may Việt Nam đang như mảnh đất “vàng” đầy tiềm năng.
Theo vinatex.com
